Besin Alerjisi ile İntolerans Arasındaki Fark Nedir?
Bir gıda alerjisi, bir alerjen (bir gıdada bulunan ve çoğu insanda olumsuz bir reaksiyon oluşturmayan bir protein) bağışıklık sistemini içeren bir reaksiyonlar zincirini başlattığında ortaya çıkar.
Gıda intoleransları bağışıklık sistemini içermez ve genellikle çoğu alerjik reaksiyondan daha az ciddidir. Bunlar bir enzim eksikliğinden, örneğin laktoz intoleransı olan kişiler tarafından düşük miktarlarda üretilebilen veya hiç üretilmeyen laktaz (süt şekeri laktozunu sindirmek için gerekli enzim); farmakolojik (örneğin histamin gibi aminler nedeniyle) veya bazı durumlarda mekanizma tanımsız olabilir.
Alerjik Reaksiyon Nedir?
Alerjik reaksiyon, vücudun bağışıklık sisteminin polenler, yiyecekler ve ev tozu akarları gibi normalde zararsız maddelere (alerjenler olarak bilinir) verdiği tepkidir. Bağışıklık sistemi bu maddelerle ilk kez karşılaştığında, mast hücrelerinin (yani doku hücrelerinin) yüzeyine bağlanan IgE antikorları adı verilen çok sayıda antikor üretir. Bu sensitizasyon olarak bilinir. Vücut bu belirli alerjenle bir daha karşılaştığında, mast hücrelerinin yüzeyindeki IgE antikorları aktive olur ve alerjik semptomlara neden olan histamin gibi kimyasalların salınmasına neden olur.
Semptomlar Neler?
Alerjik semptomlar hafiften (rahatsızlığa neden olan) yaşamı tehdit edene kadar değişebilir. Yaygın semptomlar yüzü, cildi, solunum sistemini ve bağırsağı etkiler. Yüzü veya cildi etkileyen belirtiler arasında burun akıntısı veya kaşıntısı, ağız kuruluğu, gözlerde kaşıntı, hapşırma veya kızarıklık (kaşıntılı kırmızı cilt veya kurdeşen) bulunur. Nefes borusu ve akciğerlerde alerji hırıltı ve nefes darlığına neden olabilir ve bağırsakta karın rahatsızlığı, mide bulantısı, kusma ve ishal gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Şiddetli bir alerjik reaksiyon anafilaksi olarak bilinir ve yaşamı tehdit edebilir. Anafilaksi boğazın kapanmasına ve nefes almada zorlanmaya neden olur. Ayrıca kan basıncında düşme, karın ağrısı, kusma ve bilinç kaybı ile sonuçlanabilir . Anafilaksi yaşayan kişiler derhal tedavi edilmelidir.
Gıda Alerjileri Ne Kadar Yaygındır?
Prevalans gıda alerjisi farklı yaşlarda arasında değişmektedir. Bebeklik döneminde, popülasyonun %8-10’unun alerjisi vardır ve bu, çocukluk döneminde yaklaşık %4’e düşer. Yetişkinliğe gelindiğinde, yetişkinlerin sadece %1-2’si bir gıda alerjisinden muzdariptir. Alerjik olduğunu düşünen (yani kendi kendine teşhis konmuş) kişilerin yüzdesinin, gerçekten teşhis konmuş kişilerin yüzdesinden daha yüksek olduğunu belirtmekte fayda var. Bu tutarsızlık, gereksiz diyet kısıtlamalarından kaçınmak ve güvenilir prevalans verileri sağlamak için doğru tanıya olan ihtiyacı vurgulamaktadır.
En Yaygın Alerjiye Neden Olan Gıdalar Hangileridir?
Birçok gıda veya gıda grubu alerjik reaksiyonu tetikleyebilmesine rağmen, bunlardan 14’ü AB’de gıda aşırı duyarlılığının en yaygın veya ciddi nedenleri olarak tanımlanmıştır. Bunlar:
- Kereviz
- Glüten
- Yumurta
- Balık
- Acı bakla
- Süt
- Hardal
- Fıstık
- Susam tohumu
- Soya fasulyesi
- Kükürt dioksit/ sülfitler
- Fındık ağacı
Yaşamınız Boyunca Alerji Geliştirmeniz veya Kaybetmeniz Mümkün Mü?
Alerjilerin çoğu çocuklukta veya ergenlikte başlar, ancak hayatınızın herhangi bir noktasında alerji geliştirmeniz mümkündür. Çocukluk alerjileri yaşamın ilerleyen dönemlerinde aşılabilir, ancak bu geç başlangıçlı alerjiler için yaygın değildir. Hafif alerjik reaksiyonlar zamanla daha ciddi hale gelebilir, bu nedenle hafif reaksiyonlar için bile bir doktora görünmek önemlidir.
Alerjik Bir Kişi Her Zaman Aynı Semptomları Yaşar Mı?
Alerjik bir kişi, farklı durumlarda her zaman aynı semptomları yaşamaz. Herhangi bir gündeki reaksiyonun şiddetini etkileyebilecek bir dizi faktör (yiyecek veya kişiyi etkileyen) vardır.
- Yiyeceklerin nasıl işlendiği (kızartma, fırınlama, haşlama vb.)
- Yiyeceklerin değişkenliği (olgunluk, mevsim vb.)
- Uyku veya adet döngüsü aşaması
- Psikolojik faktörler
- Fiziksel aktivite
- Kümülatif alerjen maruziyeti
- Stres
- Enfeksiyon
- Alkol kullanımı
- İlaç tedavisi
- İklim
Bu faktörler, farklı durumlarda bir kişide reaksiyona neden olmak için gereken alerjen dozunu etkileyebilir. Bununla birlikte, sahip oldukları etki henüz iyi bilinmemektedir.
Alerjim Olup Olmadığını Nasıl Anlarım?
Doktorlar alerjileri teşhis etmek için üç ana test yöntemi kullanır: kan testleri, gıda testleri veya eliminasyon testleri.
Kan testleri genellikle, IgE antikorlarının üretilip üretilmediğini (alerjik bir reaksiyona işaret eder) görmek için cildin bir damla alerjenle delindiği deri prick testleri şeklindedir. Diğer kan testleri, şüpheli veya bilinen alerjenlere karşı spesifik IgE antikorlarının seviyelerini ölçer. Klinik reaksiyon olasılığı, yüksek IgE seviyeleri ile artar.
Gıda yükleme testleri, alerjik semptomların ortaya çıkıp çıkmadığını görmek için hastanın şüpheli alerjik gıdaları kademeli olarak artan miktarlarda yemesini içerir. Bunlar her zaman kontrollü koşullar altında yürütülür. Bazen bu testler, çift kör, plasebo kontrollü gıda yükleme testleri şeklini alır. Bu durumda ne denek ne de araştırmacı, gıdanın araştırılan alerjeni içerip içermediğini bilir.
Bir eliminasyon testinde şüpheli gıdalar diyetten çıkarılır. Alerjik semptomlar ortadan kalkarsa, kişi herhangi bir semptom için yakından izlenirken, şüpheli gıdalar yavaş yavaş diyete çok küçük miktarlarda yeniden dahil edilir. Şüphelenilen tüm gıdalar kontrol edildikten sonra, sorun yaratan gıdalardan kaçınılabilir.
Gıda Alerjisinin Tedavisi Var Mı?
Şu anda gıda alerjilerinin tedavisi yoktur. Durum, duyarlı bireyin alerjen içeren gıdalardan dikkatli bir şekilde kaçınması ile yönetilmelidir. Bununla birlikte, bir alerjik reaksiyonda ilk sensitizasyon aşamasını denemek ve önlemek için araştırmalar yapılmaktadır.
Bir Besinin Alerjen İçerip İçermediğini Nasıl Anlarız?
Tüketicileri gıda ürünlerinde alerjenlerin varlığı konusunda uyarmak için gıda şirketleri alerjen etiketleri kullanır. İki tür alerjen etiketi vardır: zorunlu ve ihtiyati.
- Zorunlu etiketler: Tüketicileri alerjenik bileşenlerin varlığı konusunda uyarmak için zorunlu bir etiket. AB yasalarına göre, yukarıda listelenen on dört alerjen, eğer bir bileşen olarak kullanılıyorlarsa (işleme yardımcıları, katkı maddeleri ve çözücülerde taşınanlar dahil) gıda maddesinin etiketinde beyan edilmelidir.
- Önlem etiketleri: Bir bileşen olarak öncelikli bir alerjen kullanılmıyorsa, ancak alerjenin mevcut olma olasılığı varsa (çapraz bulaşma yoluyla), gıda şirketleri genellikle gönüllü bir önlem etiketi kullanmayı tercih eder, örneğin ‘X içerebilir’, veya ‘X’i işleyen bir fabrikada yaratılmıştır’.
Mevcut Etiketleme Sistemindeki Sorunlar Nelerdir?
Önlem etiketleri tamamen isteğe bağlıdır ve farklı şirketlerin politikaları, hem bir etiketi garanti etmek için gereken risk düzeyine hem de bu riskin etikette nasıl ifade edileceğine veya ifade edileceğine göre değişir. Bu, tüketiciler için o ürünün oluşturduğu riskin tam seviyesi belirsiz olduğundan kafa karışıklığına neden olabilir.
Teknoloji daha düşük alerjen izlerini tespit etmek için ilerledikçe, şirketler ihtiyati etiketleri daha sık kullanıyor ve bu da alerjik tüketiciler için sınırlı bir gıda seçimiyle sonuçlanıyor. Bu, daha düşük bir yaşam kalitesine ve potansiyel bir beslenme eksikliğine yol açabilir. Ayrıca, azaltılmış gıda seçenekleriyle tüketicinin hayal kırıklığı, ihtiyati etiketlerin göz ardı edilmesine ve risk alma davranışına neden olabilir.
Farklı alerjenler için bir ‘eşik düzeyi’ oluşturma çalışmaları devam etmektedir. Eşik seviyesi, altında allerjik popülasyonun çoğunda bir reaksiyonun meydana gelme olasılığının düşük olduğu alerjen dozudur. Bu eşikler, ihtiyati etiketlemeyi bilgilendirmek için faydalı olabilir, yani ihtiyati etiketler yalnızca eşik alerjen dozu veya üzeri ile kontamine olabilecek gıdalarda gerekli olacaktır. Eşik seviyesinin altında olası bir kontaminasyon dozuna sahip gıdalar, ihtiyati etiketlemeden muaf tutulacaktır.
Bu yaklaşım, hangi alerjen seviyelerinin tüketici için risk oluşturabileceği ve etiketleme gerektirebileceği konusunda onlara net bir fikir vererek sektöre yardımcı olacaktır. Ayrıca, alerjik tüketicilerin, alerjik reaksiyon riskinin ihmal edilebilir olduğu gıdalardan kaçınmasını da önleyecektir.
ayhop.com’da Sağlıklı Yaşam alanında hizmet veren binlerce kuruma ulaşmak için TIKLAYINIZ !
