Viral gıda kaynaklı hastalıklara, gıda tedarik zincirinin tüm aşamalarında gıdaları kontamine edebilen bir dizi farklı virüs neden olur.
Gıda kaynaklı hastalıklar (yani kontamine gıda tüketiminden kaynaklanan hastalıklar) dünya çapında artan bir halk sağlığı yüküdür. Viral gıda kaynaklı hastalıklar, bildirilen tüm gıda kaynaklı hastalıkların önemli bir nedeni olarak ortaya çıkmıştır.
Virüs Nedir?
Virüsler, bir protein kılıfı içine alınmış bir DNA veya RNA genomundan oluşan çok küçük bulaşıcı mikroorganizmalardır (yani ortalama olarak, en yaygın bakterilerin yaklaşık yüzde biri büyüklüğündedir). Bakterilerin aksine virüsler yalnızca diğer organizmaların canlı hücrelerinin içinde çoğalabilir. Ancak birçok virüs ısı, kuruma, donma, UV ışığı vb. Streslere karşı yüksek direnç gösterir ve gıdalarda veya çevrede uzun süre hayatta kalabilir. Viral enfeksiyonların çoğu insandan insana temastan kaynaklanır ve gıda bulaşması genel bağlamda küçük bir risktir.
Hangi Virüsler Genellikle Gıda Kaynaklı Hastalıklara Neden Olur?
Viral gıda kaynaklı hastalıkların çoğuna aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç virüs türü neden olur:
- Norovirüs (ishal, kusma ve karın ağrısı ile karakterize tıbbi bir durum olan gastroenterite neden olan en yaygın viral gıda kaynaklı hastalık),
- Hepatit A ve E (karaciğer iltihabına neden olan),
- Rotavirüs (özellikle çocuklarda gastroenterit ile ilişkilidir).
Gıda Kaynaklı Virüsler Nasıl Yayılır?
Gıda kaynaklı tüm virüslerin kaynağı insan ve hayvanların bağırsaklarıdır. Bu tür virüsler genellikle dışkı veya diğer vücut sıvılarıyla saçılır. Virüsler gıdalarda çoğalmadığından, gıda kaynaklı virüs bulaşması şu yollarla gerçekleşir:
Kötü hijyen uygulamaları nedeniyle gıdaların enfekte gıda çalışanları tarafından kontaminasyonu,
Gıdaların hayvan atıkları, insan lağım suyu veya lağım suyu ile kirlenmiş su ile teması,
Virüs bulaşmış hayvansal kaynaklı ürünlerin tüketimi (örn. et, balık vb.)
Virüslerin gıda kaynaklı hastalıklara neden olabileceği farklı yolların nispi katkıları belirlenmemiştir.
Viral gıda kaynaklı hastalıklarla ilişkili gıdalar
Viral gıda kaynaklı hastalıklarla ilişkili ana gıdalar şunları içerir:
İnsanların kanalizasyon çıkışlarına yakın sularda yetiştirilen ve/veya hasat edilen kabuklu deniz ürünleri (örn. İstiridye, midye), kabuklular ve ürünleri (örn. atık su arıtma tesisleri),
Hayvansal atıklarla gübrelenen veya kirli su ile sulanan arazilerde yetiştirilen meyve/sebzeler,
Gıda kaynaklı viral hastalıkların çoğunluğunun yetersiz teşhis edildiği ve bildirilmediği düşünülmektedir. Bunun nedeni genellikle insanların gıda kaynaklı viral hastalıklarla ilişkili olabilen hafif gastroenteritleri olduğunda doktora gitmemeleridir.
Gıdalardaki Virüsler Nasıl Tespit Edilir?
Gıda kaynaklı virüslerin tespiti zordur ve gıda kaynaklı bakterilerin çoğunun tespiti için farklı bir yaklaşım gerektirir. Virüsler, bakteriler gibi laboratuvarda kültürlenemediğinden, tespit edilmeleri, genellikle ekstraksiyon, saflaştırma ve tanımlama için çeşitli adımlarla moleküler teknikler gerektirir.
Virüsleri tespit etmek için standartlaştırılmış yöntemler yaygın olarak mevcut değildir, bu da gıdalardaki virüsler için güvenlik sınırlarının belirlenmesini zorlaştırır. Gıda için mikrobiyolojik kalite kontrol kriterleri genellikle virüslerin varlığının bir göstergesi olarak kullanılırken, bu kriterlerin viral gıda kaynaklı hastalıklara karşı korunmada yetersiz olduğuna dair önemli kanıtlar vardır. Bununla birlikte, yakın zamanda bir Avrupa Komitesi, kabuklu deniz ürünleri, yumuşak meyveler gibi gıdalarda norovirüs ve hepatit virüsünün saptanması ve miktar tayini için standartlaştırılmış bir laboratuvar yöntemi (yani, farklı laboratuvarlar tarafından karşılaştırılabilir sonuçlar elde etmek için kullanılabilen kabul edilen bir yöntem) geliştirmiş ve yayınlamıştır.
Gıda Kaynaklı Viral Hastalıklar Nasıl Önlenebilir ve Kontrol Edilebilir?
Antibiyotikler virüslere karşı etkili değildir, bu nedenle viral gıda kaynaklı hastalıkları önlemeye yönelik önlemler şunları içermelidir:
İyi hijyen uygulamaları konusunda eğitim ve farkındalık (örneğin el yıkama, meyve ve sebzelerin yıkanması ve uygun şekilde kullanılması, yiyeceklerin buzdolabında yeterli şekilde saklanması, domuz etinin iyice pişirilmesi). Bu, özellikle hastanelerde hasta veya savunmasız insanlar için yemek hazırlandığında önemlidir, örneğin,
- Hastalığa yakalanan çalışanlar yemek servisi işlerinden kısıtlanmalı,
- Ekinleri, özellikle yemeye hazır bitkileri sulamak için temiz su kullanımı,
- Mahsullerde, özellikle yemeye hazır mahsüllerde hayvan gübresi kullanımından kaçınılması,
- Kanalizasyon kirliliğinden korunan temiz deniz suyunda kabuklu deniz hayvanlarının yetiştirilmesi.
Bir dizi virüs gıda kaynaklı hastalık ve bulaşmasıyla ilişkilendirilirken, norovirüs ve hepatit virüsleri birincil endişe kaynağıdır. Gıda kaynaklı viral hastalıkların bulaşmasını en aza indirmek için gıdaların üretimi ve işlenmesinde iyi gıda hijyeni uygulamasının ve eğitimin önemi konusunda artan farkındalık gereklidir. Virüs tespit yöntemlerinin iyileştirilmesi, gıdalardaki virüslerin daha iyi izlenmesine olanak sağlayacak ve gıda kaynaklı viral hastalıklarla yaygın olarak ilişkilendirilen gıdaların güvenliğinin artırılmasına yardımcı olacaktır.
ayhop.com’da Sağlıklı Yaşam alanında hizmet veren binlerce kuruma ulaşmak için TIKLAYINIZ !